Strażacy ostrzegają! Trujący, bezwonny, bezbarwny – te trzy określenia charakteryzują to, co jest poważnym zagrożeniem. Chodzi o czad, łatwopalny i niezwykle niebezpieczny gaz. Zwłaszcza w okresie jesienno – zimowym, kiedy rozpoczynamy w swoich domach sezon grzewczy. Mieszkańcy, zwłaszcza ci starsi są regularnie informowani o podobnych zagrożeniach przez przedstawicieli straży pożarnej. Takie pogadanki odbywają się najczęściej podczas spotkań z seniorami, to jednak nie wystarcza, nie lekceważmy tego zagrożenia.
Skąd się bierze czad i dlaczego jest tak niebezpieczny? Tlenek węgla (czad) jest gazem niewyczuwalnym zmysłami człowieka (bezwonny, bezbarwny i pozbawiony smaku). Blokuje dostęp tlenu do organizmu, poprzez zajmowanie jego miejsca w czerwonych ciałkach krwi, powodując przy długotrwałym narażeniu (w większych dawkach) śmierć przez uduszenie.
Ten silnie trujący gaz powstaje podczas procesu niepełnego spalania materiałów palnych, w tym paliw. Może być emitowany przez lampy, piecyki naftowe i gazowe, kotły na paliwa stałe i gaz, kominki, czy gazowe podgrzewacze wody na skutek nieprawidłowego ich działania – złego zainstalowania, uszkodzenia lub niewłaściwej eksploatacji. Powodem pojawienia się czadu w pomieszczeniu może być także niewłaściwie działająca wentylacja oraz niedrożne kanały spalinowe.
Objawami zatrucia czadem są ból głowy, mdłości, wymioty, osłabienie mięśni, apatie, zapaść, utrata przytomności. Przy wysokich stężeniach tlenku węgla, już po kilku wdechach może nastąpić zgon, bez objawów ostrzegawczych, wskutek porażenia układu oddechowego oraz ostrej niewydolności układu krążenia. Objawy zatrucia mogą być czasami mylone z grypą lub zatruciem pokarmowym. Szczególnie narażeni na niekorzystne skutki działania czadu są ludzie starsi, chorujący na serce i z kłopotami w oddychaniu oraz dzieci. Powikłaniem zatruć tlenkiem węgla są zmiany zwyrodnieniowe w ośrodkowym układzie nerwowym, nerwobóle, niewydolność płuc, pogorszenie pamięci oraz zdolności koncentracji. (Źródło: KP PSP Gostyń)
W celu uniknięcia zaczadzenia należy:
- przeprowadzać kontrole techniczne, w tym sprawdzanie szczelności przewodów kominowych, ich systematyczne czyszczenie oraz sprawdzanie występowania dostatecznego ciągu powietrza
- użytkować sprawne techniczne urządzenia, w których odbywa się proces spalania, zgodnie z instrukcją producenta
- stosować urządzenia posiadające stosowne dopuszczenia w zakresie wprowadzenia do obrotu; w sytuacjach wątpliwych należy żądać okazania wystawionej przez producenta lub importera urządzenia tzw. deklaracji zgodności, czyli dokumentu zawierającego informacje o specyfikacji technicznej oraz przeznaczeniu i zakresie stosowania danego urządzenia
- nie zaklejać i nie zasłaniać w inny sposób kratek wentylacyjnych
- w przypadku wymiany okien na nowe, sprawdzić poprawność działania wentylacji, ponieważ nowe okna są najczęściej o wiele bardziej szczelne w stosunku do wcześniej stosowanych w budynku i mogą pogarszać wentylację
- systematycznie sprawdzać ciąg powietrza, np. poprzez przykładanie kartki papieru do otworu bądź kratki wentylacyjnej; jeśli nic nie zakłóca wentylacji, kartka powinna przywrzeć do wyżej wspomnianego otworu lub kratki
- często wietrzyć pomieszczenie, w których odbywa się proces spalania (kuchnie, łazienki wyposażone w termy gazowe), a najlepiej zapewnić, nawet niewielkie, rozszczelnienie okien
- nie bagatelizować objawów duszności, bólów i zawrotów głowy, nudności, wymiotów, oszołomienia, osłabienia, przyspieszenia czynności serca i oddychania, gdyż mogą być sygnałem, że ulegamy zatruciu czadem; w takiej sytuacji należy natychmiast przewietrzyć pomieszczenie, w którym się znajdujemy i zasięgnąć porady lekarskiej.
W przypadku zatrucia tlenkiem węgla należy:
- zapewnić dopływ świeżego czystego powietrza; w skrajnych przypadkach wybijając szyby w oknie,
- wynieść osobę poszkodowaną w bezpieczne miejsce, jeśli nie stanowi to zagrożenia dla zdrowia osoby ratującej; w przypadku istnienia takiego zagrożenia pozostawić przeprowadzenie akcji służbom ratowniczym,
- wezwać służby ratownicze (pogotowie ratunkowe, PSP),
- jak najszybciej podać tlen,
- jeżeli osoba poszkodowana nie oddycha, ma zatrzymaną akcję serca, należy natychmiast zastosować sztuczne oddychanie np. metodą usta - usta oraz masaż serca,
- nie wolno wpadać w panikę, kiedy znajdziemy dziecko lub dorosłego z objawami zaburzenia świadomości w kuchni, łazience lub garażu; należy jak najszybciej przystąpić do udzielania pierwszej pomocy
