Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) alergia jest jedną ze współczesnych chorób cywilizacyjnych, ponieważ z roku na rok zapada na nią coraz większa liczba osób. Problem dotyczy przede wszystkim mieszkańców krajów wysoko rozwiniętych, za co odpowiada nadmierna higiena oraz postęp przemysłowy. Dotyczy to również Polski. Specjaliści uważają, że od 2015 co drugie dziecko cierpi na choroby o podłożu alergicznym, a tendencja jest rosnąca. Warto więc poznać mechanizmy uczuleń, by móc je prawidłowo rozpoznawać.
Specjaliści definiują alergię jako nadmierną, swoistą odpowiedź immunologiczną na czynniki zewnętrzne, która prowadzi do wystąpienia objawów chorobowych. W roku 1963 opisano klasyfikację typów reakcji alergicznej, jaka pozwala na poznanie mechanizmów rządzących uczuleniami. Według badaczy Coombsa i Gella występują cztery rodzaje uczuleń: reakcja typu cytotoksycznego, reakcja typu kompleksów immunologicznych, reakcja typu komórkowego oraz reakcja typu natychmiastowego.
Najczęstsze alergeny – co uczula dzieci?
Literatura definiuje alergen jako każdy antygen zewnątrzpochodny wywołujący reakcję alergiczną (uczuleniową, zależną od przeciwciał IgE lub niezależną od nich), które nie posiadają wspólnej budowy chemicznej i strukturalnej. Mogą być zatem zarówno substancjami pochodzenia zwierzęcego, jak i roślinnego oraz związkami chemicznymi o charakterze haptenów (m.in. leki). Innymi słowy alergeny to substancje lub czynniki wywołujące reakcje alergiczną. Droga, jaką antygeny dostają się do wnętrza organizmu determinuje typ uczulenia. Z tego powodu wyróżnia się alergię wziewną, pokarmową oraz kontaktową.
Alergeny wziewne
Alergeny wziewne dostają się do organizmu drogami oddechowymi. Zaliczają się do nich zatem wszystkie substancje i związki chemiczne, które wdychamy. Warto pamiętać, że najwięcej z nich znajduje się w naszym najbliższym otoczeniu, co jest szkodliwe szczególnie dla dzieci – ich układ odpornościowy dopiero się kształtuje, dlatego organizm często reaguje nadwrażliwością na czynniki zewnętrzne.
Roztocza
Roztocza to mikroskopijne pajęczaki, któr występują w różnych środowiskach, dlatego nie brakuje ich w naszym otoczeniu. Poza organizmami żyjącymi w glebie, znajdziemy je przede wszystkim w domowym zaciszu, gdzie występują w w wykładzinach, dywanach, materacach, prześcieradłach, poduszkach, miękkich obiciach mebli oraz pluszowych, żywiąc się się zwykle złuszczonym naskórkiem ludzi oraz zwierząt i drożdżami. Roztocza są silnym i jednocześnie jednym z najbardziej powszechnych alergenów wziewnych.
Zarodniki grzybów pleśniowych
Grzyby zajmują największe miejsce w klasyfikacji świata roślin. Ich zdolność do wytwarzania dużych ilości spor jest odpowiedzialna za pojawianie się alergii. Zarodniki grzybów pleśniowych zostały sklasyfikowane przez specjalistów jako alergeny całoroczne, choć szczytowy poziom reakcji alergicznych pojawia się w okresie letnio-jesiennym, kiedy ich stężenie jest najwyższe.
Alergeny zwierząt
Alergeny pochodzenia zwierzęcego różnią się ze względu na gatunek. Część z nich jest wydzieliną gruczołów łojowych lub potowych, moczem, śliną, surowicą, naskórkiem lub sierścią. Wbrew pozorom to nie zwierzęce owłosienie uczula najczęściej. Za zdecydowaną większość alergii odpowiadają białka pochodzące z gruczołów łojowych, śliny i moczu zwierząt. Sierść jest jedynie ich nośnikiem.
Pyłki roślin
Pyłki roślin to pierwsze opisane alergeny. Dzielą się ze względu na sposób rozprzestrzeniania się, a do najczęściej uczulających należą: trawy, bylica, babka, szczaw, komosa, pokrzywa, ambrozja oraz drzewa (olcha, leszczyna, brzoza).
Alergeny pokarmowe
Specjaliści szacują, że prawie 20% dzieci cierpi na różnego rodzaju alergie pokarmowe. Problem dotyczy zarówno noworodków, wśród których króluje uczulenie na białka mleka krowiego, jak i starszych dzieci, jakie cierpią na nadwrażliwość na popularne składniki diety. Źródłem kłopotów układu pokarmowego jest jego nieprzystosowanie do spożywania wybranych produktów oraz jakość żywności. Współczesne rolnictwo ucieka się do różnych sposobów poprawy uzysku, co przekłada się na zwiększenie nietolerancji pokarmowych i alergii u najmłodszych.
Białka mleka krowiego
W mleku krowim znajduje się aż 30 białek, które mogą wywoływać reakcje alergiczne. Najczęściej uczulającymi alergenami zawartymi w nabiale są białka serwatkowe (beta-laktoglobulina i alfa-laktoalbumina) i kazeina.
Białka jaja kurzego
Uczulające frakcje białkowe zawarte w jaju kurzym to owoalbumina, owomukoid, konalbumina, owomucyna, lizozym i owomakroglobulina. Ich cechą charakterystyczną jest duża odporność na wysoką temperaturę, dlatego spożywanie jajek na twardo czy na miękko często powoduje reakcję alergiczną.
Wzrost liczny schorzeń o podłożu alergicznym budzi niepokój lekarzy, przed którymi pojawia się niełatwe zadanie radzenia sobie z uciążliwymi i niebezpiecznymi dolegliwościami. Jedną z największych trudności w terapii uczuleń jest dokładnie określenie alergenu wywołującego reakcję uczuleniową, ponieważ liczne alergeny działają krzyżowo, co utrudnia wykrycie czynników chorobotwórczych. Leczenie alergii jest skomplikowane, ponieważ obejmuje podawanie preparatów łagodzących objawy, np. Claritine (czytaj więcej na temat Claritine allergy na stronie: https://www.claritine.pl) oraz odizolowanie od alergenów, które nie jest łatwe. Trzeba jednak pamiętać, że kompleksowa walka z uczuleniem jest ważna, ponieważ zignorowana alergia może doprowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, a w skrajnych przypadkach może stać się pośrednią przyczyną śmierci.
