Zawierają zachowane elementy historyczne, a jednak będą częściowo nowym instrumentem.
W bazylice na Świętej Górze trwa remont organów. Już niedługo, w październiku w murach kościoła rozbrzmiewał będzie zrekonstruowany 25 głosowy instrument organowy o unikatowych walorach muzycznych dla celów liturgicznych i koncertowych. Organy są już na miejscu w kościele.
To kolejny etap renowacji, która rozpoczęła się we wrześniu ubiegłego roku. Autorem projektu jest prof. Julian Gembalski, kierownik Katedry Organów i Muzyki Kościelnej Akademii Muzycznej w Katowicach, a wykonawcą firma organmistrzowska Marka Cepki z Wronek.
W nowym instrumencie dużo jest piszczałek historycznych z instrumentu XIX wiecznego. – Uzgodniliśmy z wykonawcą wiele szczegółów dotyczących konstrukcji szafy, która jest rekonstruowana. Jej cokół nie istniał. Prace przebiegają zgodnie z naszymi przewidywaniami i z harmonogramem. Jest dużo problemów do rozwiązywania, bo wiemy że to jest rekonstrukcja w oparciu o zachowane elementy historyczne, a jednak powstaje właściwie nowy instrument. Jest dużo nowych głosów oraz system sterowania. Jednak wszystko idzie w dobrym kierunku i w październiku będzie można organy poświęcić i oddać do użytku – zapewnia profesor Julian Gembalski.
Jak przyznaje profesor, połączenie historii i nowoczesności jest trudne, ale jest robione w oparciu o przesłanki, które są efektem analizy instrumentu. – Organy są dziełem dynamicznym, który ma tak wiele elementów, że proces trwa bardzo długo. Dlatego też te prace konserwatorskie są takie długie – mówi. Pierwszy zagra na instrumencie Pierwsze dźwięki instrumentu zabrzmią w momencie intonacji – nadawania poszczególnym piszczałkom odpowiedniego dźwięku.
– Kiedy organmistrzowie rozpoczną intonację usłyszymy dźwięk, ale pojedynczych piszczałek, potem poszczególnych głosów. Później będzie zgrywanie wszystkiego pod kątem tego, aby instrument stanowił jeden organizm brzmieniowy, wypływający z przyjętych założeń struktury brzmieniowej tego instrumentu – wyjaśnia autor projektu.
Profesor Julian Gembalski będzie pierwszą osobą, która zagra na odrestaurowanych organach podczas mszy św. i koncertu planowanych na 21 października.
– Czuję związek, od pierwszego mojego kontaktu, z klasztorem ojców filipinów, z muzyką i tradycją muzyczną tego klasztoru. Dlatego wykonam utwór oparty na fragmencie mszy Maksymiliana Koperskiego, najwybitniejszego kompozytora obok Józefa Zeidlera, który działał tutaj bardzo długo i pozostawił wyraźny ślad życiu muzycznym Gostynia – podkreśla Julian Gembalski.
Poświęcenie instrumentu Uroczystość poświecenia organów planowana jest właśnie na 21 października, kiedy to na Świętej Górze odbywał będzie się kolejny festiwal muzyki oratoryjnej MUSICA SACROMONTANA. Weźmie w niej udział ksiądz arcybiskup metropolita poznański Stanisław Gądecki, który dokona poświęcenia instrumentu.
- Zrobimy wszystko, aby instrument był gotowy właśnie na tę chwilę – mówi ksiądz superior Marek Dudek COr. Księża filipini od lat czekali na tę chwilę. – Jako kleryk śpiewałem przy wcześniejszym instrumencie. Wtedy grał na nim śp. brat Jan. Instrument niestety zawieszał się, traktura elektromagnetyczna nie działała dobrze, więc stukał w te klawisze i było trochę poważnie i trochę zabawnie momentami. Ale to było już brzmienie świadczące o tym, że instrument obumiera i pewnego dnia organy zamilkły na zawsze – wspomina ksiądz superior.
Renowacja organów jest jednym z elementów historycznego remontu na Świętej Górze. Kongregacja Oratorium św. Filipa Neri w Gostyniu otrzymała 3 miliony 700 tysięcy złotych dofinansowania z Urzędu Marszałkowskiego na “Przywrócenie i popularyzację XVII-wiecznej muzycznej tradycji filipińskiej”. Pieniądze pochodzą z Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego. Remont organów w części sfinansowany jest właśnie z tych środków.
Oprócz samych organów, projekt obejmuje także gruntowną i pierwszą w historii konserwację trzech stiukowych ołtarzy w bazylice, rewitalizację ołtarza polowego, zagospodarowanie dla celów pielgrzymkowych ogrodów klasztornych oraz digitalizację świętogórskich manuskryptów muzycznych. Pozyskana dotacja na tę szeroką inwestycję – 3 730 000 zł jest niewystarczająca i potrzebny jest tzw. wkład własny w wysokości 650 000 zł. Dlatego Kongregacja zwraca się z prośbą o wsparcie działań.
Ofiary na ten cel można przekazywać bezpośrednio na konto Kongregacji Oratorium Św. Filipa Neri na Świętej Górze z dopiskiem „ofiara na organy” numer konta bankowego BZ WBK 74 1090 1258 0000 0000 2501 4420
